Wāhanga 4 W6

 Tāmaki paenga hira 

auckland war memorial museum

Ko tēnei wiki kua huitahi mātou ki te Tāmaki Paenga Hira kia whakarongo ki te kōrero o Mātua Ma'ara

Ko wai mātou? e ai ki te kōreo i ngā wā o mua, ā, 5000 tau i mua, kua haere atu ō mātou tūpuna, ko ngā tangata Lapita mai i a Taiwana ki ētahi atu wāhi o Te Moana-nui-ā-kiwa. I whakamahia ngā whetū, ngā manu me ngā rāpihi o te moana e rātou ki te āmio i te moana. 

I te tau 2011 i rapua tētahi waka e te kaipāmu ki roto i te awa, ko Anaweka nō reira i huaina e rātou taua waka, ko Anaweka. E ai ki te kōrero ko te pakeke o taua waka, ko 800-1000 ngā tau...tino tāwhito tērā.

Tēnā koe Mātua Mā'ara mō tō wā me āu mātauranga e pā ana ki te nekehanga o tā tātou tūpuna i ngā wā onomata.

"He moana pukepuke e ekengia e te waka"

Wāhanga 4 W5

 Ko te manu e kai ana te miro, nōna te ngāhere

Ko tēnei wiki kua ako mātou me pēhea te tuhi he pānui mō tētahi kaupapa hirahira. Tuatahi i whāi mātou i te tauria mai te pukapuka He Tuhinga Pānui.

Tirohia ngā mahi o tētahi whānau....tino kaha ēnei kōtira mā ki te ako...

He pānui mō te rā kihirimete tēnei.

Ka āhei koe te kite i ngā mahi mō te rā.

Ko ngā mahi mō te rā huritau.

He pānui tēnei mō tētahi rā huritau.

He poho kēreru ahau mō tēnei kōtiro. Ko te pōtiki ia o te akomanga. Kei te whakaharatua ia ki te tuhi i ngā pū.

 Ko te manu e kai ana te marautanga, nōna te ao.

Wāhanga 4 W4

 

Ia te wā, ka rongo au i aku tauira e kōrero ana i ā rātou pepeha, Aue!!

Ka kite koe i taku menemene e whātoro atu ana mai i tētahi taha o te ruma ki tērā atu taha. Ka tū whakahīhī au, tino poho kēreru ahau kia rongo i a rātou.

Nō reira koutou mā, anei te pepeha o Nevaeh...

Tēnā koutou ko te whānau o Nevaeh mō ō koutou āwhina i a ia ki te ako, ki te mau ā-hinengaro i ngā kupu hohonu.

Ka taea e koe e ko te tū kaha, kei a koe ōu tūpuna e tū ana ki tō taha, kāhore ko koe anake....

Ko te Poro

 Ka tangi te tītī, ka tangi te kākā, ka tangi hoki ahau. 

Tīhei wā Mauri Ora. 

Tuatahi, he mihi tēnei ki a koutou, nā koutou tēnei kiriata i hanga, mā koutou ērā whetū o Matariki e piataata nō reira tēnā koutou ko ngā kiripuaki o te kiriata.

Ka huri au ki ngā mātua mā, ā, ki ngā whānau o te akomanga 5 me 6, 'Mā pango, mā whero ka oti ai te mahi' nō reira ngā mihi maioha ki a koutou mō ō koutou tautoko ki a koutou tamariki, mokopuna.

Nau mai hoki mai ki te kiriata tuatahi o te rōpū; Rumaki Reo, arā; ko te akomanga 5 me 6 o te Kura Glenbrae. I hanga mātou i tēnei kiriata kia whakaatu i a koutou, he aha ētahi mea ka taea e koe te mahi ki te poro. Ko te tūmanako kua ako koe i tētahi pukenga hou...👍👍✌✌

'E kore hoki i te waewae tūtuki, ka pā he ūpoko pakaru'

Mead, H., & Grove, N (2017) Ngā Pēpeha a ngā Tīpuna (pg 34). Wellington, New Zealand: Victoria University Press

Wāhanga 4 W3

Tēna koe e te whare tāonga o tēnā o tēnā...

Ko tā mātou honore kia riro i ngā pukenga o matua Gabriel. Nāna ngā kōrero o tēnā o tēnā i tohatoha ki a mātou. I rongo mātou i te kōrero e pā ana ki ngā tae whero, pango me mā, ā, ko te take i whakamahia ērā tae e ō tātou tīpuna ki runga i te kōwhaiwhai. I kōrero hoki ia e pā ana ki ā tātou tīpuna rauemi, i whakamahia e rātou ki te hanga i ērā tae. Ko tētahi atu kaupapa kua ako mātou, ko ngā ingoa o tērā o tērā hoahoa o te kōwhaiwhai, arā; ko te manawa, te mango pare me te koru. Kei tū atu ki tērā kua ako mātou i te tikanga o te whakataukī nei,

'Kei mate wheke kia mate Ururoa!!'

Ko te kaupapa o tēnei akoranga, ko te whare tupuna o te marae....

kia mā te marae, hurihia te pōhatu; whai iho mā te ahi kā ki te marae

Mead, H., & Grove, N (2017) Ngā Pēpeha a ngā Tīpuna (pg 214). Wellington, New Zealand: Victoria University Press

Wāhanga 4 W2

Ka taea te hono tēnei whakataukī ki tō akoranga...

He aha ai? Nā te mea, ahakoa te aha, ahakoa ki hea, mehemea kei te arotahi koe ki runga i tō akoranga, ā, ka puta te momoho ki a koe.

Ko tētahi whāinga mō tātou ki tēnei tau ki te ako i tā tātou pepeha...I hanga ahau i ngā mahi ā-ringa kia āhei ai te akomanga te whakamahi ki te āwhina i a rātou ki te maumahara ngā kupu, te maumahara ngā ingoa o ō rātou maunga, ō rātou awa, ō rātou waka, ā, ērā whāinga o te pepeha.

Anei tētahi kōtiro koi, mai i tana manawanui ki te whakaharatau, mai i te tautoko o tana whānau, kua tūtuki pai ia i tana mahi...

Ka wani kē Winter...

'Mai i te kōpae ki te urupa, tātou ako tonu ai'

Wāhanga 4 W1

 Whaowhia te kete mātauranga...

Nau mai, hoki mai ki te wiki tuatahi nei o te wāhanga mutunga o te tau...

Āe e tairongo ana au i ō koutou hēmanawa, ā, ko te noho tonu ki te kāinga..

Ko ētahi o koutou, harikoa tonu, otirā, ko ētahi atu, kāhore koutou i te pai...

Ahakoa te aha, ka taea tonu e mātou te ako...

Kua tīmata kē mātou ki te ako ā-ipurangi.  

Ia ata i tūtaki mātou mō te wā karakia. Ka tīmata ki tētahi hīmene, kātahi ka tuku karakia te kaikarakia. Ā muri i tērā, ka tū ngā kaikōrero kia kī i ā rāua pepeha. Ko te kaupapa mutunga, ko te whakamihi ki ngā kaikōrero....

Tirohia ngā kanohi ātaahua o ngā tauira...
Āe ahakoa kei te noho tonu mātou i te kāinga, kei te ako tonu mātou, kei te whai tonu mātou i ngā tikanga o ngā tūpuna...

Mā te wā koutou...

Kia kaha, kia maia, kia manawanui...